Via deze nieuwsbrief willen we u informeren over de activiteiten van Stichting De Rode Wiekel in 2023 en de plannen voor 2024. De activiteiten van de Stichting zijn vooral gericht op het volgen van het broedverloop bij Torenvalken, de vogel waar de stichting naar vernoemd is.

Succesvol broedseizoen voor Torenvalken in 2023

Nadat het broedsucces van de Torenvalken in 2022 al iets was verbeterd ten opzichte van het jaar daarvoor, kan 2023 een zeer succesvol broedseizoen worden genoemd. Er kwamen 193 jongen ter wereld tegenover 111 in 2022. Van de 122 gemonitorde nestkasten was ruim de helft bezet, een evenaring van het succesvolle broedseizoen van 2020. De legsels waren over het algemeen groter met veel legsels met 6 eieren en zelfs 2 legsels met 7 eieren. Gemiddeld kwamen er per legsel 4,5 jongen groot. Van de 193 jongen werden er 110 geringd door onze ringer Marco Coenradi, een immense prestatie naast een voltijds baan!

De eerste eieren werden gelegd op 30 maart wat redelijk vroeg is voor Torenvalken en een aanwijzing  dat het voedselaanbod bij aanvang van het broedseizoen goed is. Dat er voldoende voedselaanbod was valt ook af te leiden uit de conditie van de jongen die over het algemeen heel goed was. Eén jong was zelfs zo zwaar dat hij buiten de gewichtstabel viel.

Opvallend is wel dat het aantal nesten dat mislukt geleidelijk aan het stijgen is. Van de 55 broedpogingen mislukten er twaalf, waarvan sommige in de eifase, andere in de jongenfase. Daarnaast zijn er een aantal nestkasten waar eén of meerdere eieren/jongen verdwenen. Soms, wanneer je kapotte eischalen terugvindt, weet je zeker dat er sprake is van predatie door bijvoorbeeld zwarte kraai, steenmarter of een andere roofvogel als havik of buizerd. Maar meestal ontbreekt iedere aanwijzing. De aanname is dan dat het wel door predatie zal zijn dat eieren en/of jongen zijn verdwenen.

Dit jaar werd duidelijk dat het niet noodzakelijkerwijs door predatie hoeft te komen. In twee nestkasten hebben de betreffende bewoners een videocamera hangen. Op één camera was te zien dat de moedervogel een jong gedeeltelijk opeet en de rest aan de resterende jongen voert. In deze nestkast was al eerder een jong verdwenen en het valt niet uit te sluiten dat ook dat jong is opgegeten. Dit is opmerkelijk, omdat kannibalisme over het algemeen in verband wordt gebracht met een gering voedselaanbod, maar daarvan lijkt dit jaar geen sprake. In een andere nestkast was op de camera te zien dat een dood jong door pa uit de kast wordt verwijderd. Uit dezelfde nestkast zijn nog drie andere jongen verdwenen, wat erop zou kunnen wijzen dat deze om één en dezelfde reden (ziekte?) zijn verwijderd. Dit is helaas niet op beeld vastgelegd.

Onze resultaten voor het broedsucces van Torenvalken uit Midden- en Noord-Groningen sluiten goed aan bij de landelijke resultaten zoals die zijn beschreven door roofvogelexpert Rob Bijlsma in zijn jaarlijkse overzicht van het broedseizoen in roofvogeltijdschrift De Takkeling. Ondanks de gestage afname was 2023 een goed jaar voor de Torenvalken. Toegenomen predatiedruk lijkt echter, naast afnemend voedselaanbod, één van de oorzaken voor de gestage afname. Met een landelijke broedselgrootte van 4,6 jongen gemiddeld, sluit het broedsucces van de Groninger Torenvalken goed aan bij het landelijke beeld.

Onderzoek voedselaanvoer Torenvalken

Tijdens de monitoring van de nestkasten worden ook braakballen verzameld, die met ondersteuning van een braakbaldeskundige, zullen worden geanalyseerd op prooiresten. Om verder inzicht te krijgen in de voedselaanvoer van de Torenvalken werden als experiment twee wildcamera’s opgehangen aan de zijkant van de nestkast. De aanname was dat de oudervogel bij het aanvoeren van prooien eerst zou landen op de rand van de nestkast, om daarna in de kast de prooien aan te bieden aan de jongen. Vele duizenden foto’s werden door de camera’s verstuurd via het GSM-netwerk. Na het downloaden van de foto’s bleek de kwaliteit over het algemeen uitstekend (later werd één camera geleidelijk bedekt met de kalk van de uitwerpselen afkomstig van de jongen), maar ontbraken de vogels. Blijkbaar vlogen de oudervogels rechtstreeks in de nestkast zonder te landen op de rand en was de snelheid tussen bewegingssensor en sluiter van de camera te lang om de vogel waar te nemen. Ons voornemen is om het onderzoek naar voedselaanvoer dit broedseizoen verder voort te zetten, maar we zijn nog volop aan het nadenken op welke manier.

Vooruitzichten voor het komend broedseizoen 2024

Afgaande op het extreem natte weer deze winter, zal dit zeker ook gevolgen hebben op de muizenstand en daarmee op het aantal Torenvalken dat komend voorjaar tot broeden zal overgaan. Hopelijk dat een verbetering van de weersomstandigheden nog een bijdrage kan leveren aan een groter voedselaanbod.

Overzicht donaties en subsidies 2023

In 2023 werd een bedrag van € 2310,00 aan donaties ontvangen, waarvoor wij als bestuur (Hannie Boshuis, Wilt Stel en Danny Gerrets) onze donateurs bij deze hartelijk willen danken! Door uw bijdrage konden weer duizenden kilometers worden afgelegd voor het monitoren van torenvalkkasten. Verder konden o.a. vogelringen, materiaal voor torenvalkkasten en een telescoopladder worden aangeschaft.

Verder werden twee subsidieaanvragen gehonoreerd. De eerste subsidie voor een bedrag van € 1537,18 werd verleend door het Bettie Wiegmanfonds voor de aanschaf van twee wildcamera’s en een telescoopstok. Een tweede subsidie werd toegekend door het IJsvogelfonds van Vogelbescherming, mede mogelijk gemaakt door de Postcodeloterij. Deze subsidie was eveneens bedoeld voor de aanschaf van twee extra wildcamera’s en een tweede telescoopstok.

Ook in 2024 is het weer de bedoeling om een groot aantal torenvalkenkasten te monitoren en jongen te ringen. Opnieuw is een aantal kasten aan vernieuwing toe en zal worden vervangen, terwijl een aantal andere kasten zijn vernield en/of verdwenen.

Kortom:

Uw bijdrage is ook in 2024 meer dan welkom!

Nog geen donateur? Met uw financiële bijdrage steunt u onze activiteiten om de roofvogels in Noord-Nederland te beschermen. Alle steun is welkom! Klik hier om donateur te worden.

Overzicht torenvalkkasten. Foto © Stichting De Rode Wiekel